جرم گیری دندان به سبک حرفه ای ها: زمان بندی طلایی چیست ؟
جرم گیری دندان یکی از اقدامات مهم برای حفظ سلامت دهان و دندان است. به طور کلی، دندانپزشکان توصیه می کنند که جرم گیری هر شش ماه تا یک سال یک بار انجام شود. این بازه زمانی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله میزان تجمع پلاک و جرم، عادات بهداشتی دهان، رژیم غذایی و شرایط خاص مانند بیماری های لثه. افرادی که سیگار می کشند یا قهوه و چای زیاد مصرف می کنند، ممکن است نیاز به جرم گیری مکررتری داشته باشند. برای تعیین زمان دقیق، بهتر است با دندانپزشک خود مشورت کنید تا برنامه ای متناسب با نیازهای تان تنظیم شود. مراقبت منظم، کلید داشتن دندان هایی سالم است!
جرم گیری دندان معمولاً به وضعیت سلامت دهان و دندان هر فرد بستگی دارد. به طور کلی، دندانپزشکان توصیه می‌کنند که جرم گیری ( یا تمیز کردن حرفه ای دندان ) هر 6ماه یک بار انجام شود. این بازه زمانی برای اکثر افراد مناسب است تا از تجمع پلاک و جرم، بیماری لثه و پوسیدگی دندان جلوگیری شود.
جرم دندان چیست و چرا ایجاد می‌شود؟
جرم دندان، که به آن تارتار یا calculus نیز گفته می‌شود، لایه ای سخت و زردرنگ است که از سفت شدن پلاک دندانی روی سطح دندان ها یا زیر خط لثه به وجود می آید. پلاک یک لایه چسبناک و بی رنگ از باکتری ها، بزاق و ذرات غذا است که به طور مداوم روی دندان ها تشکیل می شود. اگر پلاک با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به موقع برداشته نشود، طی 24 تا 72 ساعت با مواد معدنی موجود در بزاق ترکیب شده و به جرم تبدیل می شود. این ماده سخت به راحتی با مسواک معمولی پاک نمی شود و نیاز به ابزارهای حرفه ای دندانپزشکی دارد.
جرم دندان نه تنها ظاهر دندان ها را زرد یا قهوه ای می کند، بلکه می تواند به مشکلات جدی تری مانند التهاب لثه ( جینجیویت )، بیماری پریودنتال ( بیماری پیشرفته لثه ) و حتی پوسیدگی دندان منجر شود. به همین دلیل، جرم گیری منظم برای پیشگیری از این مشکلات ضروری است.
جرم گیری دندان چیست؟
جرم گیری دندان ( scaling ) فرآیندی است که در آن دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان با استفاده از ابزارهای دستی یا دستگاه های اولتراسونیک، پلاک و جرم را از سطح دندان ها و زیر خط لثه پاک می کند. گاهی اوقات این فرآیند با پولیش کردن ( polishing ) همراه است تا سطح دندان ها صاف و براق شود و از چسبیدن مجدد پلاک جلوگیری شود. این روش معمولاً بدون درد است، اما در مواردی که لثه ها ملتهب یا حساس باشند، ممکن است از بی حسی موضعی استفاده شود.
هر چند وقت یک بار باید جرم گیری دندان انجام داد ؟
پاسخ استاندارد به این سؤال، که توسط انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) و بسیاری از متخصصان توصیه می کنند، هر 6 ماه یک بار است. این بازه زمانی برای اکثر افراد مناسب است تا از تجمع بیش از حد پلاک و جرم جلوگیری شود و سلامت دهان حفظ گردد. با این حال، نیاز به جرم گیری به عوامل مختلفی بستگی دارد که در ادامه به آن‌ها می پردازیم.
1. وضعیت بهداشت دهان و دندان
افرادی که به طور منظم و صحیح مسواک می‌زنند ( دو بار در روز به مدت دو دقیقه ) و روزانه از نخ دندان و دهان شویه استفاده می کنند، معمولاً پلاک کمتری دارند و ممکن است نیاز کمتری به جرم گیری مکرر داشته باشند. اما اگر بهداشت دهان ضعیف باشد، پلاک سریع تر به جرم تبدیل می شود و جرم گیری مکررتر لازم است.
2. بیماری های لثه
کسانی که دچار التهاب لثه ( جینجیویت ) یا بیماری پیشرفته تر لثه ( پریودنتیت ) هستند، ممکن است نیاز به جرم گیری هر 3 تا 4 ماه داشته باشند. بیماری لثه باعث التهاب، خونریزی و حتی تحلیل استخوان اطراف دندان می شود. در این موارد، جرم گیری عمیق ( deep scaling ) و برداشتن جرم از زیر خط لثه برای کنترل بیماری ضروری است.
3. عادات سبک زندگی
- مصرف دخانیات: سیگار کشیدن یا استفاده از قلیان و تنباکو باعث افزایش تجمع جرم و تغییر رنگ دندان ها می‌شود. افراد سیگاری اغلب نیاز به جرم گیری مکرر دارند.
- رژیم غذایی: مصرف زیاد غذاها و نوشیدنی های شیرین، اسیدی یا رنگی ( مانند قهوه، چای و نوشابه ) می تواند تشکیل پلاک و جرم را تسریع کند.
- عادات دهانی: عدم استفاده منظم از نخ دندان یا مسواک زدن نادرست، خطر تجمع جرم را بالا می برد.
4. شرایط پزشکی
برخی بیماری ها مانند دیابت، سیستم ایمنی ضعیف یا تغییرات هورمونی ( مثلاً در دوران بارداری ) می توانند سلامت لثه را تحت تأثیر قرار دهند و نیاز به جرم گیری را افزایش دهند. برای مثال، افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض بیماری لثه هستند و ممکن است به مراقبت های دندانی مکرر نیاز داشته باشند.
5. ساختار دندان ها
دندان های نامرتب، شلوغ یا کج می توانند تمیز کردن کامل را دشوار کنند. در این موارد، پلاک و جرم راحت تر در نواحی غیرقابل دسترس جمع می‌شوند و جرم گیری حرفه ای را ضروری تر می‌کنند.
چرا جرم گیری منظم مهم است؟
جرم گیری دندان فواید متعددی دارد که فراتر از زیبایی دندان هاست:
- پیشگیری از بیماری لثه: جرم زیر خط لثه می تواند باعث التهاب و عفونت شود. جرم گیری به موقع این خطر را کاهش می دهد.
- جلوگیری از پوسیدگی دندان: جرم و پلاک باکتری هایی تولید می کنند که اسید ترشح کرده و مینای دندان را تخریب می کنند.
- بهبود ظاهر دندان ها: جرم گیری لکه های زرد یا قهوه ای را از بین می برد و لبخندی زیباتر به شما هدیه می دهد.
- سلامت کلی بدن: تحقیقات نشان داده که بیماری لثه با مشکلاتی مانند بیماری قلبی، دیابت و حتی زایمان زودرس مرتبط است. جرم گیری می‌تواند این خطرات را کاهش دهد.
- تنفس تازه تر: جرم و پلاک می توانند بوی بد دهان ( هالیتوز ) را ایجاد کنند. تمیز کردن حرفه ای این مشکل را برطرف می‌کند.
آیا جرم گیری عوارض دارد؟
جرم گیری به طور کلی ایمن است، اما برخی افراد ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
- حساسیت موقت: دندان ها یا لثه ها ممکن است برای چند روز به گرما، سرما یا فشار حساس شوند.
- خونریزی خفیف: اگر لثه ها ملتهب باشند، ممکن است کمی خونریزی رخ دهد.
- ناراحتی جزئی: به ویژه در مواردی که جرم گیری عمیق انجام شود.
برای کاهش این عوارض، دندانپزشک ممکن است از بی حسی موضعی استفاده کند یا خمیر دندان ضدحساسیت توصیه کند. اگر حساسیت یا درد بیش از 48 ساعت ادامه داشت، بهتر است با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
چگونه می توان نیاز به جرم گیری را کاهش داد؟
هرچند جرم گیری حرفه‌ای ضروری است، اما با رعایت نکات زیر می توانید تجمع جرم را به حداقل برسانید:
- مسواک زدن صحیح: دو بار در روز، هر بار به مدت دو دقیقه با مسواک نرم و خمیردندان حاوی فلوراید.
- نخ دندان: روزانه برای پاک کردن بین دندان ها.
- دهان شویه: استفاده از دهان شویه ضدباکتری برای کاهش پلاک.
- رژیم غذایی سالم: کاهش مصرف قند و غذاهای اسیدی.
- ترک سیگار: دخانیات را کنار بگذارید تا سلامت لثه ها بهبود یابد.
- معاینه منظم: هر 6 ماه به دندانپزشک مراجعه کنید تا وضعیت دهان تان بررسی شود.
نظر دندانپزشک شما مهم است
هیچ قانون ثابتی برای همه وجود ندارد. بهترین راه برای تعیین اینکه هر چند وقت یک بار باید جرم گیری کنید، مشورت با دندانپزشک است. او با معاینه دندان ها، لثه ها و بررسی سابقه پزشکی و عادات شما، برنامه ای شخصی سازی شده ارائه می دهد. برای برخی افراد، جرم گیری سالانه کافی است، در حالی که دیگران ممکن است هر 3 ماه نیاز به این کار داشته باشند.
نتیجه گیری
جرم گیری دندان یک اقدام پیشگیرانه و ضروری برای حفظ سلامت دهان و دندان است. به طور کلی، توصیه می شود که اکثر افراد هر 6 ماه یک‌بار جرم گیری کنند، اما این بازه می تواند بر اساس وضعیت بهداشت دهان، بیماری های لثه، عادات سبک زندگی و شرایط پزشکی تغییر کند. با رعایت بهداشت دهان و مراجعه منظم به دندانپزشک، می توانید از مشکلات دندانی جلوگیری کرده و لبخندی سالم و زیبا داشته باشید. اگر مدت زیادی از آخرین جرم گیری شما گذشته یا علائمی مانند خونریزی لثه، بوی بد دهان یا تغییر رنگ دندان ها دارید، همین امروز با دندانپزشک خود وقت بگیرید. سلامت دهان شما، کلید سلامت کل بدن است!